Μια ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου

Βρασίδας Καραλής

ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

Μετάφραση: Αχιλλέας Ντελλής

Το βιβλίο αυτό αφηγείται την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου από τη γέννησή του, στις αρχές του 20ού αιώνα, μέχρι τις μέρες μας. Επιχειρεί να ξεκαθαρίσει το υλικό ―το οποίο είναι τεράστιο και σε εντυπωσιακό βαθμό ανεξερεύνητο―, με σκοπό να παρουσιάσει, πέρα από το εξειδικευμένο ή το περιστασιακό, το απόσταγμα: αυτό που ξεχωρίζει και που καθίσταται σύμβολο μιας γενικής τάσης, ψηφίδα μιας συλλογικής απάντησης.

Στόχος είναι να αναδειχθούν τα ίδια τα κινηματογραφικά έργα, οι προσωπικότητες πίσω από αυτά, το ιστορικό πλαίσιο, και η συνάφεια με τις διεθνείς τάσεις. Το βιβλίο σχετικοποιεί τη διάκριση μεταξύ εμπορικού σινεμά και κινηματογράφου τέχνης, μελετώντας και είδη όπως η κωμωδία, το μελόδραμα ή το μιούζικαλ. Παράλληλα, εξετάζει ερωτήματα σχετικά με την κοινωνική τάξη, την πολιτισμική μνήμη και το φύλο, προτείνοντας ερμηνείες στο ευρύτερο πλαίσιο της εγχώριας πνευματικής ιστορίας και της ιστορίας των ιδεών στην Ευρώπη.

Ο ελληνικός κινηματογράφος υπήρξε αναμφίβολα εξαιρετικά παραγωγικός και λαοφιλής: για ένα διάστημα παρήγε περισσότερες ταινίες ανά άτομο από το Χόλλυγουντ, ενδεχομένως και απ’ οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο, ενώ υπήρχαν χρονιές που στην Ελλάδα κόβονταν πάνω από 100 εκατομμύρια εισιτήρια. Την ίδια στιγμή μαστιζόταν από μια διαρκή τάση προς την εσωστρέφεια, η οποία ωστόσο δεν συνοδευόταν από μια διάθεση κριτικής αυτοεξέτασης, αλλά συχνά εκφυλιζόταν σε μια παιδιάστικη και άγονη αυτοϋποτίμηση.

Το βέβαιο είναι ότι το ελληνικό σινεμά έδωσε πολλές θαυμάσιες ταινίες, ορισμένες εκ των οποίων θα μπορούσαν άνετα και με σιγουριά να χαρακτηριστούν «μεγάλες ταινίες» του ευρωπαϊκού ή ακόμη και του παγκόσμιου κανόνα. Το σημαντικότερο επίτευγμα, πάντως, του ελληνικού κινηματογράφου ―επίτευγμα που κατέστη δυνατό χάρη στο επίμονο όραμα και το ηθικό σθένος ορισμένων εξαιρετικών κινηματογραφιστών― ήταν ότι κατάφερε να διαμορφώσει και να εδραιώσει ένα εικονοπλαστικό ιδίωμα ικανό να αποτυπώσει την ελληνική εμπειρία, με όλη της την αντιφατικότητα και πολυσχιδία, σε μια συνεκτική οπτική γλώσσα.

πατώντας οδηγείστε στη σελίδα του Βρασίδα Καραλή στο ΔΩΜΑ

Ο Βρασίδας Καραλής (1960) γεννήθηκε στην Κρέστενα. Είναι Καθηγητής Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Σύδνεϋ και εκδότης του Journal of Modern Greek Studies (Australia and New Zealand).

Έχει μεταφράσει Βυζαντινούς ιστορικούς και αυστραλιανή λογοτεχνία στα νέα ελληνικά και έχει δημοσιεύσει μελέτες, όπως: Ο Νίκος Καζαντζάκης και το παλίμψηστο της ιστορίας (1994), Για τον Ανδρέα Αγγελάκη (2003), Αναγνώσεις σολωμικών κειμένων (2004).

Στα αγγλικά έχει δημοσιεύσει, μεταξύ άλλων, τα: Realism in Greek Cinema (2017), The Cinematic Language of Theo Angelopoulos (2022), Theo Angelopoulos: Filmmaker and Philosopher (2023), και έχει επιμεληθεί συλλογικούς τόμους για τον Μάρτιν Χάιντεγκερ, τη Χάννα Άρεντ και τον Κορνήλιο Καστοριάδη.

Το έργο του A History of Greek Cinema (2012), που παρουσιάζεται εδώ σε επαυξημένη έκδοση, μεταφράζεται ήδη στα ισπανικά και τα τουρκικά.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΑΙΝΙΩΝ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Πρόλογος στην αγγλόφωνη έκδοση

Ευχαριστίες

Πρόλογος στην ελληνική έκδοση

1. Ο πρώιμος ελληνικός κινηματογράφος (1905–1945)

Δημιουργία κινηματογραφικού βλέμματος

Η παραγωγή αρχίζει

Οργάνωση και δυσκολίες

Ανάπτυξη κινηματογραφικής παιδείας

Κατάρρευση

Ο ελληνικός κινηματογράφος ξαναγεννιέται

Μια αξιολόγηση

2. Δημιουργία μιας οπτικής γλώσσας (1945–1960)

Ανοικοδόμηση της βιομηχανίας και επανασύνδεση με το κοινό

Η παραγωγή ξαναρχίζει

Δεκαετία του 1950: ανακαλύπτοντας την πραγματικότητα

Τα υπέροχα χρόνια των αριστουργημάτων

Ο πολλαπλασιασμός των ταινιών

3. Δόξα και πτώση (1960–1970)

Η νέα δεκαετία

Η εκδίκηση της ιστορίας: 1960–1965

Προς τον Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο

Η μοναχική περίπτωση του Τάκη Κανελλόπουλου

Εμπορικές επιτυχίες και αμφισβητούμενη αισθητική

Η άνοδος των αστικών μελοδραμάτων και των μιούζικαλ

Υπό το βλέμμα των δικτατόρων

4. Η φορμαλιστική στιγμή: το εσωστρεφές βλέμμα και ο Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος (1970–1981)

Αναστοχαστικότητα και κινηματογραφική ματιά: ο Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος (1970–1974)

Ένας νέος λόγος περί κινηματογράφου

Η άνοδος του μαλακού πορνό

Η πτώση της Χούντας

Το 1974 και η μεγάλη μετάβαση

1975: Η χρονιά του αριστουργήματος

1975–1981: Οι ανήσυχες μέρες της ελευθερίας

5. Η δεκαετία του 1980: ελπίδα και απογοήτευση

Η σοσιαλιστική κυβέρνηση και η υπόσχεση της Αλλαγής

Νέες ταινίες για το νέο καθεστώς και ο θάνατος του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου

Ποιητικό ιντερλούδιο: Σταύρος Τορνές

Προς τη χρεωκοπία μιας εποχής: 1986–1991 31

1986–1994: Τα μεταβατικά χρόνια της αβεβαιότητας

Προς έναν υπερεθνικό ελληνικό κινηματογράφο: 1991–1995

6. Η πολυφωνία του αποκεντρωμένου βλέμματος: ο Άλλος ως πολιτισμικός ήρωας (1995–2010)

Γενικά θέματα και τάσεις

Η είσοδος στη νέα χιλιετία: το περικείμενο

Νέες εικονογραφίες και υφολογικές προκλήσεις

Τα πρώτα χρόνια του νέου αιώνα

2005–2010: Κοινωνική κατάρρευση και κινηματογραφική ανανέωση

Η αμείλικτη γλώσσα των αριθμών

Μετά το μέλλον

Ανακεφαλαίωση: «Στο τέλος, δεν υπάρχει τέλος»

Επιλεγόμενα: Σύνοψη μιας δεκαετίας: 2010–2020

Βιβλιογραφία

Ευρετήριο ονομάτων

Ευρετήριο ταινιών

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Βρασίδας Καραλής: «Για μένα ο σημαντικότερος Έλληνας σκηνοθέτης ήταν ο Δαλιανίδης»

Συνέντευξη: Χρήστος Παρίδης | LIFO

Για το κατορθωμένο σώμα της ελληνικής εικονοπλαστικής παράδοσης

Συνέντευξη: Δημήτρης Αγγελής | Φρέαρ

Ο Βρασίδας Καραλής μιλάει για το βιβλίο του «Μια Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου»

Συνέντευξη: Γιάγκος Πλατής | deBop

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ

Η ιστορία και οι τομές στον ελληνικό κινηματογράφο

Γιάννης Ν. Μπασκόζος | Ο Αναγνώστης

Για τον ελληνικό κινηματογράφο του Βρασίδα Καραλή | Αφιέρωμα στο Φρέαρ

Τα κινηματογραφικά πολιτισμικά δημιουργήματα της Ελλάδας

Ιωάννης Σκοπετέας

Για το «Μια ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου» του Βρασίδα Καραλή

Νικήτας Φεσσάς

«Η εντιμότητα της ιστορικής συνείδησης και η δικαιοσύνη της ιστοριογραφικής πράξης»

Αχιλλέας Ντελλής

Από την Αστέρω στη Στέλλα

Κωνσταντίνος Μπλάθρας

«Μια ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου» του Βρασίδα Καραλή. Η ελληνική μετάφραση είναι εδώ και αξίζει τον χρόνο σας

Μπέτυ Κακλαμανίδου

ΒΡΑΣΙΔΑΣ ΚΑΡΑΛΗΣ

Μια ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου

Τίτλος πρωτοτύπου: A History of Greek Cinema

Μετάφραση: Αχιλλέας Ντελλής

Επιμέλεια: Θάνος Σαμαρτζής, Δέσποινα Κανελλοπούλου, Μαργαρίτα Ζαχαριάδου & Νίκος Αναστασόπουλος

Σχεδιασμός εξωφύλλου: Γιώργος Καλοφωλιάς, Electra Furiosa

442 σελ.

25€

Σειρά: τα οικεία / 4

ISBN: 978-618-5598-23-5